Leren lezen = steppen op de fiets?
Wat heeft steppen op de fiets met leren lezen te maken? Alfa-bedding® is anders dan de gebruikelijke methodes om kinderen voor te bereiden op leren lezen. Met ‘steppen op de fiets’ kunnen wij laten zien wat we anders doen. Hoe dan, denk je misschien? Nou zo….
Om vlot en veilig te kunnen fietsen moet je heel veel dingen combineren: evenwicht houden, snelheid maken en houden, sturen, trappers ronddraaien, remmen als dat nodig is, aandacht bij het verkeer, opstappen, afstappen. Veel dingen die (net als bij lezen) automatisch moeten gaan zodat je steeds beter je aandacht echt bij het verkeer kunt houden en zelf kunt bepalen waar je heen wilt.
Steppen op de fiets kun je gebruiken als een manier om vaart te maken en genoeg tijd te hebben om op het zadel te gaan zitten en door te trappen. Het is als het ware een hulpmiddel om op gang te komen. Er zijn veel tussenstappen waarmee kinderen zich het fietsen eigen maken. Van loopfiets en driewieler met trappers naar fietsen met zijwieltjes naar fietsen. Al deze tussenstappen helpen de kinderen om de vaardigheden te automatiseren die ze nodig hebben om uiteindelijk vlot en veilig te kunnen fietsen. En in ieder stap zie je duidelijk welk eindresultaat de bedoeling is.
Starten met het eindresultaat voor ogen. Alfa-bedding® neemt het eindresultaat (vlot leren lezen en spellen) als uitgangspunt. Wij kijken daarbij naar wat de vlotte lezer uiteindelijk doet. De vlotte lezer maakt gebruik van vlot herkend woordbeeld. Daarnaast hebben we gekeken naar verschillende wegen om kinderen te helpen bij dit eindresultaat te komen.
De meeste methodes voor leren lezen (in groep 3) nemen de klank als vertrekpunt. Je moet kunnen hakken en plakken (verklanken) om te weten wat er staat. En dit vertrekpunt wordt steeds vroeger (ook al in groep 1 en 2) gebruikt voor kennismaken met de geschreven taal. Voor ons is dat net als kinderen eerst leren steppen op een fiets en dan hopen dat ze zelf ontdekken dat er twee trappers en een zadel zijn en die gaan gebruiken om te fietsen.
En wat interessant is…. voor een groot deel van de kinderen werkt de aanpak via de klank. Die gaan ‘vanzelf’ over op het herkennen van woordpatronen. Maar 25% van de kinderen ontdekt dat niet zonder extra hulp (zie artikel ‘Leesproblemen of dyslexie’ Balans oktober 2019). En de hulp die ze dan aangeboden krijgen is er op gericht dat ze harder gaan steppen op de fiets en dan wordt er gezegd ‘….het gaat goed, het gaat sneller!’ Dat klopt op zich wel, maar de vraag is of ze hebben leren fietsen. Of ze echt de overstap hebben kunnen maken en het woordbeeld benutten voor vlot lezen en spellen.
Met Alfa-bedding® richten wij ons op die, naar onze mening, veel te grote groep van kinderen (25%) voor wie de verklanking moeilijk te pakken is te krijgen en bij wie de schakeling via verklanken naar vlot lezen niet soepel verloopt. Dit leidt vaak al vroeg tot frustratie en de conclusie van het kind: ‘ik kan dit niet’. Waardoor de motivatie om te leren lezen al in de loop van groep 3 dreigt te verdwijnen. En dat is niet nodig is onze ervaring.
Het kan anders!
Vroege signalen herkennen. De signalen dat het voor een kind lastig is om de klank en de verklanking te pakken te krijgen zijn namelijk al vroeg te zien. In de kleutergroepen is al te herkennen voor wie klank en verklanking te vluchtig is. Die meer concreet tastbaar en zichtbaar materiaal nodig hebben om de geschreven taal te ontdekken. Die baat hebben bij het ontdekken van patronen en het goed en nauwkeurig onderscheiden van de vormen van de letters.
We zien namelijk dat jonge kinderen die worden uitgedaagd om te kijken naar de geschreven taal en in 3D te onderzoeken, ontdekken dat geschreven taal iets is waar ze (letterlijk) grip op kunnen krijgen: ‘welke (letter)vormen zie je allemaal, welke patronen, welke betekenis heeft het patroon?’. Daar ontwikkelen ze zelfvertrouwen mee en het gevoel competent te zijn, wat belangrijke voorwaarden zijn om in groep 3 aan de slag te gaan met de volgende fase: leren lezen.
De basis die Alfa-bedding® legt richt zich vanaf het begin op de essentie van vlot lezen: aan een woordpatroon in één oogopslag een betekenis kunnen herkennen. En daarnaast richt het zich op het herkennen van de details in het (woord)patroon. Ontwikkelen van nauwkeurig kijken en vergelijken gaat globaal en radend lezen tegen. Tot slot helpt de aanpak van Alfa-bedding® het jonge kind de overstap te maken van de 3D wereld naar de 2D wereld.
Let wel: leren lezen doe je pas in groep 3. Maar in groep 2 kunnen er veel activiteiten worden ondernomen om kinderen betrokken en enthousiast voor te bereiden op leren lezen op een manier die aansluit bij de ontwikkelingsfase waarin ze zijn.
Ben je geïnteresseerd en wil je meer weten? In het najaar organiseren wij een training ‘pre-leescurriculum Alfa-bedding®, de andere leesstart’ voor leerkrachten en RT-ers die hier meer van willen weten. Of neem contact op via het contactformulier hieronder.