Ik zie, ik zie…….

Kent u het ook? Het spelletje ik zie, ik zie……
Het was ons favoriete spelletje in de auto onderweg naar de camping! Ik zie ik zie wat jij niet ziet….
Spelenderwijs hebben we geoefend en hebben geleerd ons te verplaatsen in wat iemand anders ziet en bedoelt in een omgeving waar nog heel veel meer te zien is.

Kijkspelletjes, wie is er niet mee opgegroeid!

Ook memory is voor veel jonge kinderen een leuk spel, waar ze heel betrokken en geconcentreerd mee bezig kunnen zijn. Spelenderwijs leren de kinderen te letten op de verschillen en overeenkomsten tussen de plaatjes, de plek te onthouden waar de plaatjes liggen ook al moeten ze wachten tot ze weer aan de beurt zijn om twee dezelfde plaatjes om te kunnen draaien.

Zoek de verschillen: Nog zo’n spelletje waar kinderen mee gestimuleerd worden om nauwkeurig te kijken en overeenkomsten en verschillen te ontdekken.

Ik zie, ik zie…., memory, zoek de verschillen… allemaal spelletjes waarbij kijken centraal staat, vergelijken, patronen herkennen, patronen onthouden, ook als ze even niet meer direct te zien zijn.

Wat heeft dit nu te maken met voorbereiden op leren lezen, zul je misschien denken.
Wat ons betreft alles! Verrassend genoeg wordt er namelijk in de huidige aanpak in groep 1 en 2 met betrekking tot ontluikende geletterdheid heel weinig aandacht besteed aan kijken, vergelijken, patronen herkennen en benoemen van woorden en letters. Terwijl letters voor veel kleuters nog gewoon vormpjes zijn en woorden een rijtje van deze vormpjes.

Ja, we ondernemen met kleuters met veel plezier alle hierboven genoemde activiteiten en spelenderwijs leren ze. Maar we gebruiken het niet of onvoldoende om kleuters te helpen om de geschreven taal te verkennen. Om de vorm te gaan herkennen en patronen te zien in de rijtjes van vormen. In het gewone onderwijs ligt het accent nog steeds op het herkennen van klanken binnen woorden. We helpen kinderen niet of veel te weinig met het echt kijken naar woorden (patronen) en de letters waar woorden uit zijn opgebouwd.

hoe zien de woorden er uit?
kun je een fotootje maken in je hoofd van het patroon en dan later terugvinden (memory)
hoe ziet de letter er echt uit?
kun je de letter op de tast vinden onder een doek?
kun je vertellen wat je ziet?

Allemaal essentiële vaardigheden om te ontwikkelen, zodat je later woorden kunt herkennen in een tekst. Dat je weet waar je naar moet kijken. Wanneer je niet weet hoe iets er uitziet, kun je het namelijk ook niet vinden. Met Alfa-bedding wordt met name in groep 2 aan deze aspecten veel aandacht geschonken ter voorbereiding op vlot leren lezen. Veel kinderen blijken juist met kijken en vergelijken ineens te ontdekken dat ze wèl iets kunnen met letters en woorden. Vanuit dat enthousiasme raken ze geïnteresseerd willen ze meer.

Vaak wordt ons gevraagd: ‘niet alle kinderen zijn even sterk visueel ingesteld, sommige kinderen zijn juist veel sterker auditief, wat doe je daar dan mee.’
Het klopt zeker dat er verschillen zijn per kind. Het is daarom belangrijk om aan te blijven sluiten bij wat het kind nodig heeft om de volgende stap te maken. Daarbij hebben voor het ontdekken van de geschreven taal zowel beeld als klank een rol. Voor het ene gebruik je je ogen en voor het andere je oren. De samenwerking tussen die twee zintuigen is zeker in de kleuterfase nog in ontwikkeling. Het is daarom essentieel om in je instructies helder te zijn voor de kinderen wat je van ze vraagt. Vraag je aan ze om te kijken naar een letter of vraag je aan ze om te luisteren naar een klank. In onze taal is dat namelijk niet hetzelfde en we zouden ook voor de kleuters niet moeten doen alsof dat wel zo is.

Daarnaast speelt vanaf de baby-tijd het visueel geheugen al een rol. Kinderen gaan op een bepaald moment ontdekken dat iets wat uit beeld is, niet weg is. Ze gaan gezichten herkennen. Herkennen kun je alleen doen, wanneer je wat je ziet kunt vergelijken met iets wat je je herinnert. Dat is al de start van het visuele geheugen. Wanneer peuters op zoek gaan naar iets wat verstopt is, doen ze dat omdat ze zich een voorstelling kunnen maken van het voorwerp waar ze naar op zoek zijn. Anders zouden ze het niet kunnen vinden.
Ook voor de kinderen die een voorkeur hebben voor een auditieve benadering geldt dat zij in basis een visueel geheugen hebben en daar ook gebruik van maken. Het wordt ze alleen niet expliciet geleerd om dat toe te passen voor de geschreven taal.

Ons pleidooi is om dat wel te doen. Het geeft in ieder geval veel kinderen enthousiaste herkenning en letterlijk houvast om zich te ontwikkelen op het gebied van de geschreven taal.

Wil je meer weten of op de hoogte blijven de ontwikkelingen. Neem contact met ons op of schrijf je in.