Zelfvertrouwen en lezen

Zijn hoofd is gebogen, zijn wenkbrauwen gefronst en zijn armen liggen geklemd over elkaar. De emoties in zijn lichaam zijn fysiek zichtbaar. De samengeknepen ogen, hangende mondhoeken en samengeperste lippen laten het verdriet duidelijk zien. Plotseling gaat zijn blik naar de stapel boeken op mijn bureau. Een lawine van woorden volgen: “Ik ga niet lezen, lezen is stom, saai, ik doe het niet hoor……….”.
Zijn ogen verraden dat er tranen in de maak zijn. Het zal een kwestie van tijd zijn voordat deze over zijn wangen bungelen.

Vroeg of laat leren de meeste kinderen lezen. De één wat sneller en vlotter dan de ander, maar algemeen leert een kind in groep 3, in ongeveer 3-4 maanden de eerste beginselen van het lezen.
Toch zijn er kinderen waar dit niet bij lukt. Zij onthouden geen klanken bij lettervormen en/of zijn niet in staat om woorden als geheel te herkennen. Deze kinderen blijven hardnekkig “hakken en plakken”.

Op mijn werkplek heb ik dagelijks met deze kinderen te maken. Kinderen die vol vertrouwen aan het leesproces beginnen maar, ergens onderweg, afhaken. Het aantal kinderen dat bij het verlaten van de basisschool niet of nauwelijks kan lezen, groeit de laatste jaren, helaas, nog steeds.

Voor mij zit een jongen van 9 jaar. Een kind wat het vertrouwen in lezen totaal verloren is. De tranen beginnen te vloeien. Zijn houding verandert en op zachte toon laat ik merken dat ik hem zie en hoor. Beetje bij beetje, nog wat aarzelend, komen de woorden. “Ik wil zo graag leren lezen, maar het lukt me niet. Lezen is stom en gaat nooit lukken. En je hoeft ook niet te zeggen dat je me gaat helpen, want niemand kan dat. Ik kan het niet….”.

Zelfvertrouwen, ik weet wat het met een kind doet als het, na jaren van oefenen en herhalen, niet lukt. Zelfvertrouwen heb je namelijk nodig om als mens en kind te geloven in je eigen kunnen en zijn. Maar hoe moet zelfvertrouwen groeien als je constant de deksel op je neus krijgt? Als je jaar in, jaar uit, oefent zonder resultaat.

Zelfvertrouwen opbouwen

Het zelfvertrouwen van kinderen groeit wanneer ze zelf dingen tot een goed einde brengen. Zo zal een kind het gevoel krijgen dat hij iets kan. Dit geldt ook voor leren lezen.  Een kind wat moeizaam leert lezen, heeft zijn omgeving nodig bij het opbouwen van zelfvertrouwen ten aanzien van lezen. Zo kan hij stap voor stap ontdekken hoe lezen in elkaar zit.
Krijgt een kind deze ondersteuning niet of sluit de ondersteuning onvoldoende aan bij wat het kind nodig heeft, dan verliest het kind zijn aandacht, motivatie en zijn zelfvertrouwen.  

Leren lezen is volop bezig zijn met nieuwe dingen leren. Dit is niet zo eenvoudig en we doen het ook niet allemaal op dezelfde manier. Wanneer wij kinderen echter constant hetzelfde aanbieden vergeten we dat er kinderen zijn die op een andere manier misschien wel tot lezen komen.
De jongen in mijn kamer heeft ervoor gekozen om letterlijk te stoppen met het steeds weer opnieuw proberen. Hij wil niet meer teleurgesteld worden. Hij wil niet meer voelen dat hij niet kan lezen. Hij wil niet “nog meer van hetzelfde” krijgen. 

Motivatie en betrokkenheid.

Leren doe je vooral vanuit betrokkenheid en motivatie. Wanneer deze groot genoeg zijn, dan blijft een kind (en ook wij) proberen tot iets lukt. Dit is bij lezen niet anders.
Lezen vanuit betrokkenheid en motivatie wil ook zeggen dat niet iedere beginsituatie hetzelfde is. Als leerkracht moet je dan op zoek naar ontwikkelkansen. Ontwikkelkansen die ik zie bij de jongen in mijn kamertje. 

Rustig spreek ik mijn woorden uit. ”Zou je het fijn vinden als we samen eens gaan ontdekken wat wel leuk is?”. Zijn knikje wordt verbaal ondersteund. “Als ik maar niet hoeft te lezen…”.

Lezen zal hij de eerste tijd niet gaan doen. We gaan terug naar het begin. Naar vormen en patronen, naar motivatie en betrokkenheid. Na vier jaar Alfa- bedding weet ik wat me te doen staat. Zorgen dat dit kind weer kan gaan genieten van alles wat met lezen te maken heeft. Naar visuele waarnemingen, naar taal in de breedste zin van het woord, naar herkenningen in patronen en visuele afbeeldingen. Alles wat ervoor kan zorgen dat het zelfvertrouwen van dit kind weer kan groeien.

Zodat hij over een tijdje kan zeggen: “Ik heb het nog nooit gedaan, maar ik denk dat ik het kan”.

En jij? Weet jij wat je moet doen als een kind niet tot lezen komt?

Meer weten, neem gerust contact met ons op.

Aquilien