Aandachtig leren lezen

Al stuiterend en met een “big smile” op zijn gezicht, komt hij binnengestormd. “Juf, juf…..Noah is ziek…hij kan niet komen.” Nog voordat de klanken van zijn woorden bij mij binnen zijn gekomen, zie ik dat zijn ogen van richting veranderen, van mij naar de gang. Zijn mondhoeken gaan omhoog en zijn wangen worden boller en roder. Zijn armen en benen bewegen heen en weer, hij valt nog net niet om. Op mijn gezicht verschijnt een glimlach.

Arjan is een jongen uit mijn begeleiding. Hij vindt het superleuk om de juf een beetje voor de gek te houden. Alle aandacht die Arjan op dit moment heeft voor de gang en zijn klasgenootje, is niet de aandacht die ik als juf in mijn les wil hebben, maar het zegt zeker iets over aandacht krijgen en aandacht hebben.

Aandacht schenken of je aandacht ergens bij hebben wat wil dit nu eigenlijk precies zeggen? Het woord zelf wordt veelvuldig gebruikt en veel mensen hebben dan ook hun eigen interpretatie van het woord. Zelf beschrijf ik aandacht zoals ik hem eerder ooit gelezen heb.

 Je concentreren op een interesse of activiteit door te kiezen om deze en geen andere activiteit (op dat moment) uit te voeren.

Dat klinkt als een mond vol, niet simpel maar ook niet zo moeilijk. Het is zeker iets waar we allemaal over mee kunnen praten. Ook ik! Want hoe krijg je het als leerkracht voor elkaar om de aandacht van een kind bij jou en je les te krijgen?

Voor Arjan is het schenken van aandacht een hele klus. Het vereist van hem om alle prikkels die hij in zijn buurt krijgt uit te schakelen. Dat valt niet mee in een wereld die bol staat van prikkelende stimulerende ontdekkingen, van geluiden, beelden en zelfs gevoelens. Ze kunnen hem direct zijn aandacht laten verliezen of juist stimuleren.

Een van de fundamenten bij lezen is concentratie. (= aandachstspanne) Kinderen die zich moeilijk concentreren kunnen vaak de leerstof niet bijhouden. Ze raken achter waar je zelf bij staat. Leerkansen worden onvoldoende benut en herhaling alleen is onvoldoende om dit in te halen. Lezen, mijn vakgebied, vraagt echter om aandacht en focus. Want hoe kun je anders het verschil zien en horen tussen taak, tak, kat en stak? Hoe kun je betekenisloze woordpatronen herkennen als je je niet kunt focussen op letterpatronen als de, het of een?

Ik besluit het grapje van Arjan niet te veel aandacht te schenken. Op de tafel voor me, leg ik een wit papier neer en ik teken er een liggende acht op.  Arjan die ondertussen heeft laten merken dat het een grapje is, valt direct met de deur in huis. Hij zeg: “Hé die ken ik, dat is een luie acht. “ Ik knik, geef aan dat we voordat we gaan lezen eerst even ons brein gaan aanzetten. De woorden brein (dat is interessant) en tekenen (creativiteit) zorgen voor aandacht. Binnen de kortste keren is Arjan volledig gefocust op het volgen van de lemniscaat en wanneer hij deze zelf mag gaan tekenen zonder zijn hoofd te bewegen, zie ik de rust in zijn lichaam verschijnen.

De lemniscaat is voor mij één van de middelen om aandacht en rust terug te krijgen voor aanvang van een nieuw aanbod. Door te oefenen met de lemniscaat gaan beide hersenhelften beter samenwerken en gaat de ‘zwakkere’ hersenhelft meer meedoen. Twee vliegen in één klap zullen we maar zeggen.

De rust is terug. De aandacht van Arjan ligt volledig bij het uitvoeren van de opdracht. Het volgen van de lemniscaat met zijn ogen, zonder zijn hoofd/ nek te bewegen vraagt opperste concentratie. Nog even en we kunnen weer onze volle aandacht richten op dat waar deze les voor is bedoeld. Kort maar krachtig gaan we nog even aan de slag, om daarna weer de aandacht te verleggen op een nieuwe “prikkel”.

Kinderen leren lezen vraagt om flexibel zijn, kijken naar kinderen en hun leerbehoeften.

Het vraagt om aandacht krijgen en aandacht houden, elke keer maar weer. Alleen zo creëer je als professional leerkansen voor kinderen die het lastig vinden om zich te kunnen concentreren. Effectief aan de slag met korte taken, kan zeer helpend zijn.

En jij? Hoe zorg jij dat je de aandacht krijgt bij leren lezen?

Aquilien